Zorgcontinuïteit versterken in de ondersteuning bij verslaving

Participatief ontwerpen van een duurzaam nazorgaanbod

ADIC

ADIC vzw, een organisatie voor residentiële en ambulante drughulpverlening, stond voor de uitdaging om hun zorgcontinuïteit te versterken, vooral tijdens de cruciale overgang van residentieel verblijf naar het leven nadien. Er was een dringend nood aan een duurzame aanpak om nazorg te organiseren die verder ging dan ad-hocoplossingen.
zorgcontinuïteit nazorg organiseren ADIC vzw case geïntegreerde zorg ondersteuning strategie ambulante residentiële begeleiding verslaving
zorgcontinuïteit nazorg organiseren ADIC vzw case geïntegreerde zorg ondersteuning strategie ambulante residentiële begeleiding verslaving
zorgcontinuïteit nazorg organiseren ADIC vzw case geïntegreerde zorg ondersteuning strategie ambulante residentiële begeleiding verslaving

Participatief ontwerpen van een duurzaam nazorgaanbod

ADIC vzw, een organisatie voor residentiële en ambulante drughulpverlening, stond voor de uitdaging om hun zorgcontinuïteit te versterken, vooral tijdens de cruciale overgang van residentieel verblijf naar het leven nadien. Er was een dringend nood aan een duurzame aanpak om nazorg te organiseren die verder ging dan ad-hocoplossingen.
zorgcontinuïteit nazorg organiseren ADIC vzw case geïntegreerde zorg ondersteuning strategie ambulante residentiële begeleiding verslaving

Context

ADIC vzw, een organisatie voor residentiële drughulpverlening, stond voor een groeiende structurele uitdaging: hoe de kwaliteit en continuïteit van hun zorg bestendigen in een landschap waar de druk toeneemt, wachtlijsten langer worden en de complexiteit van zorgvragen stijgt. Vooral op het vlak van nazorg werd een belangrijk hiaat zichtbaar. Hoewel ADIC een sterk residentieel aanbod heeft, bleek de overgang naar het leven buiten de muren van de voorziening voor cliënten vaak te weinig ondersteund. Dat verhoogde de kans op herval en doorbrak de continuïteit van zorg die men zo belangrijk vindt.

 

Om hun nazorg te organiseren wilde ADIC daarom niet langer werken met ad-hocoplossingen, maar een duurzame, structurele aanpak ontwikkelen. De organisatie vroeg ons om het volledige vraagstuk in de diepte te onderzoeken: hoe ziet goede nazorg eruit, wat hebben cliënten écht nodig, welke partners zijn relevant, en welke organisatorische en financiële randvoorwaarden zijn essentieel? Dit traject moest breed participatief worden aangepakt, met ruimte voor alle perspectieven — van cliënten tot medewerkers, van leidinggevenden tot externe partners.

Vraag van de klant

De centrale vraag van ADIC luidde: Hoe kunnen we een duurzaam en toekomstbestendig nazorgaanbod ontwikkelen dat vertrekt vanuit de noden van cliënten en dat de zorgcontinuïteit versterkt?

 

Daarin zaten verschillende subvragen vervat:

  • Welke mogelijkheden bestaan om dit nazorgaanbod te organiseren — intern, extern of in co-creatie met partners?
  • Wat zijn de pro’s en contra’s van deze verschillende pistes?
  • Hoe kunnen we het gebruikersperspectief integraal meenemen?
  • Welke stappen moeten gezet worden om tot een gedragen keuze en een implementeerbare oplossing te komen op maat van de ADIC context?
  • Hoe zorgen we voor breed draagvlak binnen het team en voor helder eigenaarschap tijdens de verandering?

 

Men wilde een methodiek die ruimte maakt voor creativiteit, samenwerking en gedragen besluitvorming, en die tegelijk zorgt voor concrete resultaten die onmiddellijk bruikbaar zijn in het beleids- en praktijkkader. Daarom werkten we een begeleidingsaanpak uit gebaseerd op participatie, design thinking en toekomstgerichte scenarioverkenning.

zorgcontinuïteit nazorg organiseren ADIC vzw case geïntegreerde zorg ondersteuning strategie ambulante residentiële begeleiding verslaving

Onze aanpak

We kozen voor een aanpak die zowel participatief als analytisch was, waarbij de stem van cliënten en de expertise van medewerkers centraal stonden. Het traject om de nazorg te organiseren startte met een cliëntbevraging via focusgroepen, georganiseerd binnen de verschillende programma’s van ADIC. Hierdoor kregen we een rijk en genuanceerd beeld van hoe cliënten de overgang van residentiële zorg naar het leven nadien ervaren, waar ze struikelen, wat hen helpt en waar ze structureel ondersteuning missen.

 

De inzichten uit deze focusgroepen werden vervolgens samen met verschillende interne werkgroepen geanalyseerd. Door begeleiders, teamcoördinatoren en medewerkers actief te betrekken, ontstond er niet alleen een bredere kijk op de data, maar ook een groter draagvlak voor de conclusies. Uit deze gezamenlijke analyse kwamen enkele centrale thema’s naar voren, zoals:

  • de nood aan sterkere samenwerking met de context (partner, familie, leefomgeving)
  • het gebrek aan overbrugging tussen de verschillende programma’s
  • en de uitdaging om structureel en transparant samen te werken met professionele partners

 

Vanuit deze thema’s verkenden we verschillende oplossingspistes. Omdat ADIC duidelijk aangaf dat de oefening budgetneutraal moest blijven, zochten we naar realistische en haalbare vormen van verbetering, eerder dan naar grote organisatorische hertekeningen.

 

Het projectteam koos ervoor om te werken met zorgpaden of cliëntenreizen voor elk programma. Door het volledige traject van een cliënt visueel en inhoudelijk in kaart te brengen — van instroom tot nazorg — werd zichtbaar waar doorbraken nodig waren, welke stappen onduidelijk of onsamenhangend waren, en waar structurele samenwerkingen met partners versterkt moesten worden. Deze zorgpaden werden de basis om gerichte verbeteracties te formuleren die zowel intern als extern gedragen werden.

Gerealiseerde meerwaarde

Het traject leverde zowel inhoudelijke als organisatorische meerwaarde op. Door cliënten actief te bevragen, kreeg ADIC voor het eerst een gecentraliseerd en authentiek beeld van hoe hun bewoners de overgang naar nazorg ervaren. Dit gebruikersperspectief werd niet alleen gehoord, maar kreeg ook een structurele plek in het verdere denken en ontwerpen.

 

Voor medewerkers bracht het proces meer helderheid in de knelpunten en kansen in de huidige werking. Door samen te analyseren en scenario’s te verkennen, ontstond er een gedeeld begrip van de uitdagingen en een sterker gevoel van eigenaarschap over de oplossingen. De zorgpaden zorgden voor een concreet en visueel houvast: medewerkers zagen duidelijk waar hun programma’s sterker op elkaar kunnen aansluiten, waar overgangen soepeler kunnen, en welke partners noodzakelijk zijn om nazorg duurzaam te ondersteunen.

 

Tegelijk werd het mogelijk om binnen een budgetneutrale aanpak heel gericht verbeterpunten te formuleren: acties die haalbaar zijn zonder grote investeringen, maar die wél impact hebben op de continuïteit van zorg en de kans op herval aanzienlijk verkleinen.

 

Ten slotte heeft ADIC nu een helder kader om toekomstige beslissingen rond nazorg en samenwerking te onderbouwen. Het traject legde de basis voor verdere uitwerking, gaf richting aan beleidsmatige keuzes en versterkte het geloof in een zorgcontinuüm dat écht aansluit bij de leefwereld en noden van cliënten.

De klant aan het woord

Het was een bijzonder fijne samenwerking met WhoCares?. Professioneel, betrouwbaar en met veel oog voor de gevoeligheden die in een organisatie leven. Je geeft in zo’n traject een inkijk in je werking, en dat vraagt vertrouwen, dat was er volop.

 

Wat ik erg waardeerde, is dat er niet alleen naar het eindresultaat werd gekeken, maar ook naar wat er onderweg gebeurt. Tijdens het proces ontstaan er al heel wat ‘onzichtbare’ winsten: collega’s worden betrokken, er ontstaat verbinding en mensen voelen zich versterkt in hun rol. Dat maakt het traject niet alleen inhoudelijk waardevol, maar ook organisatorisch verrijkend.

Mieke Beirinckx,
Directeur van ADIC vzw

Staat jouw organisatie ook voor een noodzakelijke verandering?

Wil je vrijblijvend verkennen of wij daarin iets kunnen betekenen voor jou? Het team van WhoCares? staat voor je klaar. Samen pakken we jouw uitdagingen aan.

Meer cases

>>

>>

ADIC